Etiquette

Ik ben iemand van de regels en de etiquette. Dat heb ik van huis uit meegekregen. Dit probeer ik dan ook mee te nemen in de opvoeding van mijn kinderen. Netjes zijn, met twee woorden praten. Mensen met “U” aanspreken. Met mes en vork eten. Geen pet op tijdens het eten etc. Soms hoor ik gewoon m’n vader praten. Ben ik te streng daarin vraag ik me wel eens af? Ik leg mijn kinderen dan uit dat dat vroeger bij mij thuis ook zo ging. “Ja pap, vroeger”, zeggen m’n kinderen dan in koor. “Maar nu is nu.” Misschien hebben ze daar wel gelijk in. Misschien maar misschien ook niet. De tijd veranderd maar de etiquette blijven toch hetzelfde? “Etiquette? Hè, dat zijn toch die dingen die je op je schriften plakt?” Ik dacht dat het heel vanzelfsprekend is dat je dat van je ouders mee krijgt maar zo vanzelfsprekend is dat niet. Hoe dat komt? Ouders hebben te weinig tijd voor de kinderen of willen te weinig tijd hebben. Het hele leven bestaat namelijk uit “willen.” Laatst heb ik ergens een spreuk gelezen; “Wie wil zoekt een mogelijkheid. Wie niet wil een reden.” Dat is nou precies de spijker op z’n kop. Maar ook komt het door alle invloeden van tegenwoordig. Vroeger keek ik naar tekenfilms als de Smurfen en Barbapapa. Heel onschuldig en het bracht je ook niet op ideeën. Nu zijn er tekenfilms waar het ene tekenfilmfiguur bij de ander de kop eraf rukt. “Da’s vet kicken joh!” We keken naar "De film van ome Willem" met Teun, Toon en August die ondeugende dingen uithaalde. Naar "Stuif es in" met de balk waaraan allemaal geknutselde kunstwerken hingen van kinderen; “links, rechts, nee toch links, ja die, nee die” schreeuwde de jongeren dan enthousiast. Gewoon leuke televisie. Nu is er een jongerenprogramma over sex en drugs. Geen voorlichtingsprogramma maar men legt daar uit hoe jongeren het het lekkerste kunnen doen en hoe ze drugs moeten gebruiken. En dat word ook nog eens voorgedaan. Echt waar. De presentatrice ontvangt half stoned en idioot lachend omdat ze net een xtc-pilletje heeft genomen haar gasten. “Dit is echt vet kicken. Moet je echt proberen. Maar je moet er niet te veel tegelijk innemen”, roept de blonde presentatrice hysterisch en luid in de camera naar het kijkend publiek. En vraagt aan haar gast wat ie het lekkerste vindt in bed. Dat zijn de jongerenprogramma’s van vandaag de dag. De gast antwoordde nuchter “slapen.”  Wij speelde Monopolie of Mens-erg-je-niet. Nu spelen de kinderen op een nintendo, een tablet, of een x-box.  Een meisje zag ik van de week op haar tablet spelen. Toen ik haar vroeg of ze ook wel eens een gezelschapsspelletje deed keek ze me verbaast aan; “Wat is dat?” “Nou, doe je wel eens monopolie of zo?” Haar antwoord: “heb ik nog niet gedownload.” Ik probeerde het nog een keer: “doe je wel eens een spelletje met papa of mama?” “Uh nee, want dan moet ik ‘m steeds doorgeven.” Het heeft me een halve middag gekost voordat ik door had wat ze bedoelde; Ze moest d’r tablet dan steeds doorgeven en dat koste te veel tijd. Het geeft aan hoe kinderen verdrinken in de digitale rotzooi. Want rotzooi is het. Spelletjes waar je elkaar dood moet schieten. Daar krijg je dan punten voor. Het scheelt ook nog hoe snel je iemand doodt en waar je ‘m hebt geraakt want dat levert extra punten op. Je word dus beloont voor iets heel slechts. Over beïnvloede gesproken. “Het is maar een spelletje”, hoor ik dan vaak. Waar zijn de waarde en normen gebleven. Waar gaat dit heen? Of is dat een ouderwetse vraag? Als mijn kinderen “op de tablet zitten” zo als dat heet, zeggen ze: “Pap, erger je niet”, wij vinden dit leuk.

“Ver weg, heel hoog of erg koud” bestaat niet meer. Alles is tegenwoordig “fucking.” “Fucking ver en fucking hoog en fucking koud” is nu de spreektaal van de jeugd. Bedoeld men dat “met de tijd meegaan?” Nou, daar wil ik niet in mee gaan! Laatst zei een jochie van amper vijf jaar tegen mij: “ik heb fucking vet honger.” “Maar je hebt net toch al een koekje gehad?’ zei ik heel vaderlijk tegen hem. “Ja man, maar nu heb ik nog mega vet honger” riep de snotneus met z’n pet zijwaarts op z’n hooft. Man? amper vijf jaar oud! Waar is het respect gebleven? Ik leer mijn kinderen altijd dat ze met twee handen aan het stuur moeten fietsen, aan de rechterkant moeten blijven en rekening moeten houden met het overige verkeer. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje. Toen ik van de week met de klas van mijn dochter mee fietste als begeleidende ouder en de kinderen daar met losse handen zag fietsen, staand stonden te fietsen en andere rare capriolen uithaalde op hun tweewieler en ik daar wat van zei werd ik gewoon uitgelachen en kreeg ik een grote mond: “je bent m’n vader niet!” Wordt de maatschappij zo dat je een ander niet meer mag wijzen op z’n fouten? Nee de maatschappij is al zo! Dat bleek laatst wel toen ik zag hoe een jongen z’n fiets parkeerde, nou ja, parkeerde? Jongeren parkeren hun fiets niet. Het is meer: de fiets een plaatsje geven. Ze kwakken hun fiets gewoon ergens neer en of ie nou op de grond klettert of tegen andere fietsen, het maakt ze geen bal uit. Maar als de fiets kapot is dan kan papa z’n portemonnee weer trekken. De jongen gooide z’n fiets neer waardoor drie andere fietsen, die wel netjes geparkeerd stonden ook op de grond vielen. Toen ik er wat van zei riep de jongeman: “Wat nou man, heb je al een racefiets of zal ik die even van je brilletje maken?” Ik ben maar gauw door gelopen.

Laatst moest ik een paar boodschappen halen. Op m’n boodschappenlijstje stonden soepballetjes. Heerlijk, soep met ballen! Ik heb de hele winkel afgezocht maar nergens kon ik soepballetjes vinden dus zei ik tegen zo’n winkelmeisje van een jaar of vijftien die op d’r knieën zat om de onderste vakken bij te vullen: “Pardon, mag ik even wat vragen?” Zo doe ik dat altijd. Het is netjes en beleefd. Laatst toen ik aan iemand vroeg of ik iets mocht vragen grapte ie heel flauw: “dat doe je al.” Het winkelmeisje nam niet even de moeite om op te staan maar draaide half haar hoofd om en zei: “zeg jij?!” Tja, tegenwoordig gaat het zo en ook ik moet er aan geloven maar wennen doet het niet. “Ik ben U voor jou” liet ik haar weten. Het “U” zeggen is hellemaal verdwenen. Ik erger me daar soms vreselijk aan. “O, nou, wat zeg U.” “Soepballetjes, waar kan ik die vinden?” vroeg ik haar. “Daar” en ze wees met d’r vinger naar een ander rij. Een korter antwoord kan haast niet. Waar is de beleefdheid gebleven? Ik heb, toen ik een jaar of zeventien was ook in een supermarkt gewerkt. Stond de klanten altijd beleefd te woord en liep mee naar het desbetreffende schap waar ze hun boodschap konden vinden. Niet omdat dat de instructies waren van de chef maar gewoon omdat het zo hoort. Vroeger hoorde ik wel eens oudere mensen zeggen: “de jeugd van tegenwoordig….” Nu zeg ik hetzelfde. Van de week liep ik op straat, nou ja, niet op straat maar op het trottoir. Er kwam een jongen van een jaar of zestien mij tegemoet gefietst en riep op een heel agressieve toon tegen mij; “Hé piemeltje!” terwijl ie met een gestrekte arm en een gebalde vuist woest z’n woordje kracht bij zette. Ik was verbaasd. Wat was er aan de hand? Niks, helemaal niks. Hij wilde kennelijk zomaar iets roepen. Ik was beledigd. Diep beledigd. “Dit laat ik me niet zeggen. Dat varkentje zal ik eens even wassen”, dacht ik. Ik liep naar de jongen toe en liet ‘m stopen. Angstig keek de jongeman me aan. “Sorry meneer, sorry”, zei ie angstig en verontschuldigend voordat ik ‘m iets had gezegd. “Wat zij jij?” vroeg ik ‘m met verheffende stem. “Ik zal het nooit meer doen meneer. Echt nooit meer.” Hij stond te trillen van angst. “Dat vroeg ik niet! Wat zei je tegen mij?” “P..p..p piemeltje, meneer.” “Piemeltje? Wat denk jij wel niet!? Zeg dan gewoon "Piemel" en geen piemeltje, sprak ik de jongen bestraffend toe. “En nou wegwezen.” Ik denk dat ie het nooit meer doet. Hij zal z’n lesje wel geleerd hebben.

’s Avonds schepte mijn vrouw de soep op, soep met zonder balletjes. De soepballetjes heb ik niet meer kunnen vinden. Want van het antwoordt “daar” en het wijzende vingertje van het winkelmeisje werd ik niet echt wijzer.

Walter